الف : ایلات و عشایر مستقر درحوزه غرب و جنوب ایران 

بخش اعظم این حوزه در مناطق غرب و جنوب ایران و رشته كوه های زاگرس كشیده شده است كه دارای آب و هوای مرطوب و مراتع نسبتا غنی و بیش از ده میلیون هكتار جنگل بلوط، بادام كوهی و پسته وحشی است. وجود خصوصیات طبیعی یاد شده سبب شده است که ایلات و عشایر متعددی دراین منطقه پراكنده باشند. منطقه مذکور شامل استان های كردستان، كرمانشاه، ایلام، اصفهان، چهارمحال و بختیاری، لرستان، كهگیلویه و بویراحمد، فارس، خوزستان و بوشهر می‌شود.

وجود ارتفاعات سرسبز و خنك در كنار دره های پرآب و جنگلی و دشت های معتدل و نسبتا گرم در یك محدوده نزدیك، زندگی كوچ نشینی در چارچوب یك منطقه محدود را میسر ساخته و دامداران را از رنج كوچ های طولانی و برون منطقه ای رهایی بخشیده است. هرچند که دربخشی از نواحی این حوزه مثل مناطق کوچ و استقرار دو ایل بزرگ قشقایی و بختیاری، با کوچ های بین استانی و مسیرهای طولانی تا حد چندصد کیلومتر مواجه هستیم. از نظر مردم شناسی،

برخی از گروه های عشایر معروف این حوزه عبارتند از:

عشایر كرد:

از زمان‌های گذشته عشایر کرد در شمالی ترین بخش زاگرس در محدوده استان های آذربایجان غربی، كردستان، کرمانشاه و ایلام پراكنده شده اند. امروزه برخی از آن ها در نواحی دشتی و كوهپایه ای منطقه اسكان یافته و یا به صورت نیمه کوچنده، رمه گردان و یا عشایر کوچنده به شیوه زندگی عشایری ادامه می دهند. ایلات مشهور با گویش های مختلف کردی عبارتند از عشایر زوله، زنگنه، کلهر، سنجابی، ملکشاهی، شوهان، ثلاث باباجانی، قلخانی، کرد، جاف، شكاك، مامش، زرزا، جلالی، میلان، ایلات گلباغی، طوایف اورامانات، طوایف مریوان، طوایف سنندج، طواف بانه، عشایر جوانرود، طوایف سقز و … که در استان های کرمانشاه، ایلام، آذربایجان غربی وکردستان پراكنده شده اند